Myślenicki Alarm Smogowy analizuje działania antysmogowe w Myślenicach i Skawinie. "Są lata świetlne przed nami"

Zestawienie opublikowane przez MAS pokazuje działania antysmogowe podjęte w ostatnich latach przez gminy Myślenice i Skawina. Reprezentanci stowarzyszenia wskazują rozwiązania dla samorządowców.

Tymczasem burmistrz zapowiada zabezpieczenie dodatkowych środków na działania w ramach "Myślenickiego Programu Wymiany Pieców". Czy to wystarczy i dlaczego Skawinę podaje się jako dobry przykład?

Przedstawiciele Myślenickiego Alarmu Smogowego przygotowali raport w którym zestawiają działania antysmogowe prowadzone w gminach Myślenice i Skawina. Dlaczego porównują akurat te dwa ośrodki? Obie gminy są zbliżone do siebie m.in. pod względem liczby mieszkańców (Myślenice: 43 400, Skawina: 41 400), powierzchni (Myślenice: 153 km kw., Skawina: 100 km kw.) oraz budżetów jakimi dysponują (Myślenice: ok. 242 mln zł za 2020 r. i ok. 231 mln zł za 2021 r.;, Skawina: ok. 277 mln zł za 2020 r. i ok. 287 mln zł na 2021 r).

"Skawina jeszcze kilka lat temu była symbolem zanieczyszczonego powietrza, a dzisiaj jest o lata świetlne przed nami w walce ze smogiem" - argumentują przedstawiciele MAS. Przedstawiają ją jako przykład dobrych praktyk i jak przekonują; "w Skawinie systematycznie wymienia się piece, pracuje tam więcej ekodoradców i więcej inwestuje się w czyste powietrze niż u nas".

Grzegorz Jasek, Myślenicki Alarm Smogowy: Władze gminy Myślenice utworzyły punkt dostępu do programu "Czyste powietrze" i pozyskały dofinansowanie na zatrudnienie ekodoradcy, ale w naszej ocenie to niewiele - biorąc pod uwagę skalę problemu.

Dlatego postanowiliśmy porównać działania antysmogowe Myślenic i Skawiny. Dwóch gmin bardzo podobnych pod względem wielkości i budżetu natomiast bardzo różnych w podejściu do walki o czyste powietrze i zdrowie mieszkańców.

Co znajdziemy w zestawieniu?

Powołując się na szacunki Urzędu Marszałkowskiego, przedstawiciele MAS podkreślają, że gmina Myślenice znajduje się na 4. miejscu w Małopolsce pod względem liczby kotłów, które pozostają do wymiany.

Zgodnie z uchwałą antysmogową, wszystkie pozaklasowe piece powinny zostać wymienione do końca 2022 roku, bowiem od 1 stycznia 2023 r. ogrzewanie domu za pomocą bezklasowych kotłów będzie nielegalne.

Czasu jest niewiele, a jak wynika z cytowanego zestawienia; szacunkowa liczba pieców pozostających do wymiany w gminie Myślenice wynosi 6034, natomiast w Skawinie 4775. W latach 2017-2019 w gminie Myślenice wymieniono ich 251, natomiast w tym samym czasie w Skawinie prawie cztery razy więcej, bo 996.

"Zdecydowane działania powinny być podejmowane już teraz. Niestety będzie coraz trudniej znaleźć fachowców, którzy podejmą się wymiany systemu grzewczego. Nie wszystkich mieszkańców też stać na wymianę kotła, czy udział w programie "Czyste powietrze" - dlatego urzędnicy muszą potraktować ten problem priorytetowo"

- zwracają uwagę przedstawiciele Myślenickiego Alarmu Smogowego.

Jak twierdzą; Skawina jest liderem w Małopolsce pod względem działań środowiskowych. MAS przedstawia ją jako wzór, podkreślając, że w 2020 r. została laureatem konkursu Eko-HERO. Gmina podchodzi do problemu zanieczyszczonego powietrza kompleksowo: Wymieniane są "kopciuchy", a mieszkańcy łącząc ze sobą różne programy mogą uzyskać nawet 90% dofinansowania - czytamy w analizie MAS.

"Ekodoradcy służą swoją wiedzą i doświadczeniem. Kontrolowane są domowe kotłownie, mieszkańcy mogą liczyć na 50% dofinansowania do montażu odnawialnych źródeł energii. Promowany jest zrównoważony transport i powstaje infrastruktura, która sprzyja przemieszczaniu się ekologicznymi środkami transportu. Skawina jako pierwsza w Polsce podjęła się realizacji programu STOP SMOG, zbadała wpływ zanieczyszczeń na zdrowie mieszkańców oraz wspólnie z Urzędem Marszałkowskim Małopolski rozpoczęła pilotażowy program monitorowania zanieczyszczeń przemysłowych. W Skawinie przy podobnej liczbie mieszkańców, straż miejska przeprowadzała również zdecydowanie więcej kontroli palenisk" (pozostałe różnice znajdziecie na facebookowym profilu Myślenickiego Alarmu Smogowego)

- To wszystko przekłada się na ilość wymienionych kotłów, a tym samym jakość powietrza i zdrowie mieszkańców. Mamy nadzieje że to zestawienie będzie motywacją do działania i walki o poprawę jakości powietrza - podkreśla Grzegorz Jasek.

Jak podaje MAS w roku 2020 wydatki na ochronę powietrza i klimatu w gminie Myślenice wyniosły 6 mln zł, natomiast w Skawinie 14,8 mln zł. Projekt budżetu na rok 2021 przewiduje szacunkowe wydatki na poziomie ok. 5,6 mln zł w gminie Myślenice i 21,4 mln zł w Skawinie.

W Myślenicach zatrudnionych jest 2 ekodoradców, gmina bierze udział w programie "Czyste powietrze", a w 2019 roku (brak danych za rok 2020) na jej obszarze przeprowadzono 292 kontrole palenisk. Natomiast Skawina zatrudnia 7 ekodoradców, bierze udział programach "Czyste powietrze", "Stop Smog" i "Czysta Energia Blisko Krakowa", a paleniska w 2019 r. kontrolowano 823 razy.

Skąd te dane?

Opracowanie przestawione przez Stowarzyszenie MAS opiera się na danych o wymienionych kotłach i kontroli straży miejskiej; Podsumowanie realizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego za 2019 rok - Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 2020; Raport o stanie Gminy Myślenice 2018; Raport o stanie Gminy Myślenice 2019; Raport o stanie Gminy Skawina 2018; Raport o stanie Gminy Skawina 2019; Dane budżetowe: Sprawozdania budżetowe BIP; Dane o programach: Gminne strony internetowe; Dane demograficzne: Wikipedia.

Po publikacji przez Myślenicki Alarm Smogowy pierwszej części omawianego zestawienia, burmistrz Jarosław Szlachetka (PiS) zorganizował briefing prasowy dotyczący działań realizowanych w ramach polityki antysmogowej o którym nie zostaliśmy poinformowani (w ostatnim czasie gmina zaprasza na podobne wydarzenia wyłącznie wybrane media).

Na spotkaniu z dziennikarzami gospodarz gminy miał poinformować o tym, że złożył autopoprawkę do projektu uchwały budżetowej. Miała ona dotyczyć zabezpieczenia miliona zł na gminne działania w ramach "Myślenickiego Programu Wymiany Pieców" oraz propozycję zabezpieczenia dodatkowych 500 tys. zł na wkład własny gminy do projektu "STOP SMOG".

Rozpatrzenie i podjęcie Uchwały Budżetowej Gminy Myślenice na rok 2021 odbędzie się w poniedziałek 25 stycznia podczas XXXII Sesji Rady Miejskiej.

"1,5 mln to dobry początek i musi być właściwie zaplanowany. Wymiana 200 kotłów to wciąż niewiele, biorąc pod uwagę skalę. Jak wiadomo przez najbliższe 2 lata, mamy ich do wymiany w gminie kilka tysięcy. Z naszej strony proponujemy by były to pieniądze na wkład własny dla rodzin, których nie stać na to by w ogóle przystąpić do programu "Czyste Powietrze" - ich kotły również wymagają wymiany, a nie mają na to środków. W ten sposób za tą kwotę uda się pomóc większej ilości osób. Poza tym jesteśmy przekonani, że współpracując jesteśmy w stanie osiągnąć więcej. Panie Burmistrzu może czas się spotkać i zaplanować coś razem?" - zapowiedzi burmistrza komentują i zapraszają do współpracy przedstawiciele Myślenickiego Alarmu Smogowego.

Jeszcze niedawno na linii gmina - MAS toczyła się zacięta wymiana zdań na temat zasadności utrzymywania czujników smogu o czym pisaliśmy m.in. w artykułach "Nie ma czujników, nie ma smogu?" , "Myślenicki Alarm Smogowy: Czujniki firmy Airly nie są darmowe. Ich obsługa i serwis kosztują!" , "Znalazł się sponsor na czujniki smogu. Urządzenia zostaną zainstalowane w 5 gminach".