Biznes

Jaki PIT wypełnić? Rodzaje deklaracji, ulgi i zmiany w przepisach

Jaki PIT wypełnić? Rodzaje deklaracji, ulgi i zmiany w przepisach

Coroczne składanie deklaracji PIT to obowiązek, od którego nie może uchylać się żaden podatnik. Nie każdy jednak wie, który dokument powinien wypełnić i jak zrobić to poprawnie. Co więcej, nie wszyscy muszą to robić. Brzmi skomplikowanie? Na szczęście prawne zawiłości można szybko zrozumieć. By to osiągnąć, wystarczy przeczytać ten poradnik

Kto jest zobowiązany do wypełnienia deklaracji PIT?

Do przedłożenia oświadczenia podatkowego w urzędzie skarbowym zobowiązany jest każdy polski rezydent podatkowy oraz obywatele RP, którzy uzyskali dochód w innych państwach. Innymi słowy, każda dorosły człowiek pracujący na terenie Polski (a więc również cudzoziemcy) oraz Polacy pracujący poza krajem powinni co roku rozliczyć się z fiskusem. W tym celu należy wypełnić odpowiedni do sposobu zarobkowania dokument, a następnie przekazać do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania. Dobrą informacją dla milionów podatników jest ograniczenie konieczności rozliczania się osób dotychczas składających PIT-37.

Deklaracja podatkowa PIT-37 dotyczy osób uzyskujących dochód z tytułu umowy o pracę, cywilnoprawnej (zlecenia), emerytury, renty, stypendium, praw autorskich, umów aktywizacyjnych oraz świadczeń z Funduszu Pracy lub Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Dokument ten do 2019 roku wypełniały więc miliony polskich rezydentów podatkowych. Dzięki zmianom w prawie obowiązek ten został zniesiony. Od tego czasu za podatnika PIT-37 wypisuje urząd skarbowy.

Warto jednak pamiętać, że nie we wszystkich przypadkach wolno pominąć uzupełnianie tej deklaracji. Jest to dopuszczalne tylko, gdy w poprzednim roku rozliczeniowym nie było żadnego innego źródła dochodu niż wymienione. Jeśli taki się pojawił, np. w postaci pieniędzy ze sprzedaży samochodu lub innej ruchomości, należy go dopisać do automatycznie wypełnionej deklaracji podatkowej. Z kolei podatnicy rozliczający się z fiskusem inne źródła dochodów nadal samodzielnie uzupełniają dokument. W tym celu warto skorzystać z programu umożliwiającego rozliczenie PIT-ów w jednym miejscu niezależnie od tego, ile różnych druków będzie trzeba uzupełnić.

Jakie są rodzaje PIT-ów?

Ze względu na fakt wykonywania pracy najemnej oraz pobierania świadczeń socjalnych przez miliony ludzi PIT-37 to najczęściej wykorzystywana deklaracja podatkowa. Oprócz niej istnieją również osobne dokumenty dla przedsiębiorców rozliczających się różnymi formami opodatkowania. Jednym z nich jest PIT-36, do którego wypełnienia zobowiązani są właściciele firm korzystający z opodatkowania zgodnie ze skalą podatkową, czyli na zasadach ogólnych. Wszyscy ci, którzy zamiast nich wybrali podatek liniowy, powinni wypełnić PIT-36L. Osoby prowadzące prywatny biznes i korzystające z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą odprowadzać należność do urzędu skarbowego, uzupełniając PIT-28.

Oprócz dochodów będących wynagrodzeniem lub zyskiem właściciela przedsiębiorstwa opodatkowaniu podlegają także inne dobra materialne oraz nieruchomości. Osoby, które wzbogaciły się dzięki sprzedaży papierów wartościowych, udziałów w prywatnych spółkach lub pochodnych instrumentów finansowych (np. certyfikatów inwestycyjnych, papierów wartościowych, obligacji) w urzędzie zobowiązane są złożyć PIT-38. Jeśli podatnik uzyskał dochód dzięki sprzedaży nieruchomości lub przekazał prawa do niej, podlega obowiązkowi przekazania tej informacji na druku PIT-39.

Którym podatnikom przysługują ulgi?

Polskie prawo przewiduje dwa rodzaje ulg – odliczane od dochodu oraz od podatku. Do pierwszej kategorii należy m.in. zerowy PIT dla osób, które nie ukończyły jeszcze 26 lat. Jeśli przed osiągnięciem tego wieku podatnik zatrudnił się na umowę o pracę, zlecenie, w ramach stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, jego wynagrodzenie netto równe jest kwocie brutto. Z tej ulgi korzystają także osoby przed 26 rokiem życia, które podjęły się stażu uczniowskiego, praktyk studenckich lub stosunku służbowego w organach administracji centralnej i samorządowej. Co ważne, przywilej ten dotyczy wyłącznie podatników, którzy w minionym roku rozliczeniowym zarobili nie więcej niż 85 528 zł.

Ulgą odliczaną od dochodu jest również tzw. zerowy PIT dla seniorów. Kobiety po 60 roku życia oraz mężczyźni, którzy ukończyli 65 lat, otrzymują pełną sumę wypłaty (a więc brutto, a nie netto), jeśli zrezygnowali z pobierania emerytury. Co ważne, z tej możliwości skorzystać mogą wyłącznie osoby zatrudnione na etacie, umowie zlecenie lub w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie dotyczy ona niepodlegających ubezpieczeniom społecznym, czyli zarabiających na podstawie umowy o dzieło.

W krajowym systemie podatkowym przewidziano także szereg innych ulg, w tym np. internetową. Można ją odliczyć od podatku w przypadku wypełniania deklaracji PIT-28, 36 oraz 37. Kwota 760 zł odliczana jest przez okres dwóch kolejnych lat. Ustawodawca nie przewidział możliwości dzielenia jej, np. odpisania jej w danym roku, a następnie po kolejnych dwóch, trzech czy więcej latach. Oprócz tego istnieją ulgi takie jak rehabilitacyjna, rodzinna (zależna od liczby dzieci), dla honorowych krwiodawców i inne.

Jakie zmiany w rozliczeniach przyniósł Nowy Polski Ład?

Choć zmiany w przepisach fiskalnych wywołały wiele kontrowersji, wśród nich pojawiły się też takie, które są obiektywnie korzystne dla wielu podatników. Jedną z nich jest obniżenie stawki PIT dla osób, których dochody mieszczą się w pierwszym progu. Dawniej obowiązującą stawkę 17% zastąpiła nowa, o 5 punktów procentowych niższa. Dotyczy to również osób pobierających świadczenia emerytalne i rentowe.

Wzrosła za kwota wolna od podatku. Do 2021 roku wynosiła 8 000 zł, a od kolejnego jest to już 30 000 zł. W przypadku rozliczania się samotnego rodzica z dzieckiem jest ona jeszcze wyższa, osiągając 60 000 zł. Zmiany te dotyczą osób rozliczających się na zasadach ogólnych. Na korzyść obywateli zmodyfikowano również zasady dotyczące rozliczania się w przypadku kwalifikowania się do drugiego progu podatkowego. Choć sama stawka nie uległa zmianie i nadal wynosi 32%, to od 2022 roku odprowadzana jest od dochodów przekraczających 120 000 zł, a nie 85 528 zł, tak jak miało to miejsce wcześniej.